دوره آزمایشی پیش از استخدام، آخرین مرحله از مراحل دست یابی به یک شغل است که در سال های اخیر میان شرکت ها و ادارات مختلف رواج یافته و معمولا این دوره را برای متقاضیانی که در مراحل رزومه و مصاحبه کاری امتیاز مقبولی داشته اند، به عنوان آخرین مرحله استخدامی، اجرا می کنند.
هدف از اجرای دوره آزمایشی
اجرای دوره آزمایشی چند سالی است که رواج پیدا کرده، و کارفرمایان به قصد شناخت و بررسی بیشتر متقاضیان شغل، از آن ها می خواهند که مدتی را به صورت آزمایشی مشغول به کار شوند و یا پروژه ای را به صورت آزمایشی تا انتها انجام دهند.
هدف از این دوره آزمایشی، شناخت توانایی ها و مهارت های متقاضی و شیوه ی انجام دادن کارها و رویارویی با مشکلات توسط او است. همچنین از این طریق می توان سازگاری فرد با شرایط و محیط شرکت، فرهنگ سازمانی و همچنین همکاران را بررسی کرده و کارایی توانایی های وی را در عمل بسنجد.
دوره آزمایشی به متقاضیانی که در مرحله مصاحبه یا رزومه قوی نبوده اند نیز کمک می کند تا بتوانند توانایی ها و مهارت های خود را در عمل اثبات کرده و به اصطلاح، خودی نشان دهند.
هدف اصلی کارفرمایان از اجرای دوره آزمایشی، کاهش ریسک های استخدام است. هیچ کارفرمایی نمی خواهد نیرویی استخدام کند که در مصاحبه قوی، اما در عمل ضعیف باشد. چرا که تعویض این نیرو باعث ایجاد هزینه های اضافه شده و بر کار کل تیم تاثیر گذار خواهد بود.
احساس متقاضیان نسبت به دوره آزمایشی
معمولا برای کار در دوره آزمایشی حقوقی بسیار کم پرداخت می شود یا کلا فرد متقاضی دستمزدی نمی گیرد. این موضوع باعث می شود تا متقاضیان نگران آینده شده و حس بدی نسبت به این دوره داشته باشند.
اکثر مردم این دوره را یک طرفه و ناعادلانه دانسته و آن را نوعی بهره برداری کارفرما از توانایی هایشان می شمارند. آن ها نگران هستند که این رفتار پس از استخدام نیز ادامه داشته باشد.
برخی افراد حتی از نامربوط بودن پروژه های دوره آزمایشی با شغل آینده شان شکایت دارند و نگران هستند که کارفرما ایده آن ها را دزدیده و از آن سو استفاده کند.
اما از آنجا که اکثر شرکت ها و ادارات این دوره آزمایشی را اجرا می کنند، شما تقریبا مجبور به قبول آن بوده و باید نهایت تلاش خود را برای پیروزی در این مرحله انجام دهید. توجه داشته باشید که بسیاری از دوره های آزمایشی نیز مفید بوده و می توانند متقاضی را با نحوه کار و محیط کاری آشنا کنند.
مدت زمان دوره آزمایشی
مدت زمان دوره های آزمایشی با هم تفاوت دارند. برای مثال اگر شما در شرکتی مشغول به کار می شوید که باید ساعات کاری مشخصی را در آنجا حضور داشته و در نهایت هرروز یک میزان کار مشخص را تحویل دهید، مدت زمان یک هفته برای این دوره آزمایشی معقول به نظر می رسد.
در چنین شرایطی سعی کنید در روز میزان کار مشخص شده را به خوبی انجام داده و کارفرما را راضی نگه دارید.
اما اگر پروژه ای به شما تحویل داده می شود و حداکثر زمان مشخصی برای انجام آن در نظر گرفته می شود، باید سعی کنید در اسرع وقت کار را انجام داده و به کارفرما تحویل دهید.
برای مثال اگر پروژه ی آزمایشی تنها دو ساعت از زمان روزانه ی شما را اشغال می کند، پرداختن به آن مفید خواهد بود.
نکته ی مهم این که شاید برخی متقاضیان دیگر، زمان بیشتری برای انجام آن پروژه نیاز داشته باشند، در نتیجه، کارفرما را از زمان اختصاص داده شده برای اتمام پروژه مطلع کنید.
به بیان دیگر وقتی کارفرما بداند شما پروژه ای را در یک ساعت انجام داده و دیگران ۱۰ ساعت برای آن زمان خواسته اند، قطعا تاثیر مثبتی از این عملکرد می گیرد.
کاربردی بودن پروژه
اغلب پروژه های آزمایشی، کاربرد خاصی ندارند (به عنوان مثال ویرایش مقاله ای که منتشر نخواهد شد یا ایده پردازی برای پروژه ی جدید). اما اگر پروژه ی شما بخشی از کار اصلی شرکت باشد، باید برای آن دستمزد دریافت کنید (اکثرا دستمزدی پرداخت نمی شود!).
برخی شرکت ها به‌جای این پروژه، نمونه ای انجام شده را از متقاضی درخواست می کنند. اگر شما هم در موقعیتی بودید که قرار بر انجام پروژه ی رایگان در راستای کارهای شرکت شد، پیشنهاد مشابهی ارائه دهید. به بیان دیگر، پروژه ای مشابه پروژه ی شرکت، که قبلا انجام داده‌اید را به عنوان نمونه کار معرفی کنید.
دریافت حقوق
یکی از نارضایتی ها و انتقادهای اصلی وارد بر این دوره آزمایشی، پرداخت نکردن حقوق برای انجام کار در این دوره است. این روزها کمتر کسی پیدا می شود که مایل به انجام کار بی حقوق باشد.
برای رفع این مشکل می توانید با کارفرما صحبت کنید و از او بخواهید دستمزد ساعتی برای شما محاسبه کرده و در موعد مقرر به شما حقوقتان را پرداخت نماید.
البته شما هم به عنوان کارمند باید اشتیاق خود را برای انجام کار نشان دهید تا کارفرما فکر نکند که شما به این کار بی علاقه هستید.
جنبه آموزشی دوره آزمایشی
می توانید این دوره‌ی آزمایشی و بعضا رایگان را فرصتی برای آشنایی بیشتر و بهتر با شرکت و فرهنگ سازمانی آن تلقی کنید.
اگر کار درخواست شده یا روش انجام آن را دوست ندارید، در انتخاب خود تجدید نظر کنید. این پروژه ها نمادی کلی از شرکت هستند که دقت به آنها خالی از لطف نیست.
اگر پروژه جذاب بود، انجام دادن آن برای رسیدن به شغل رویایی، کار سختی نیست. به‌علاوه نکات زیادی از یک پروژه ی مفید خواهید آموخت.
یک دوره ی آزمایشی ایده آل، خیابانی دوطرفه و زمانی کوتاه برای شناخت یکدیگر است. شما در این دوره نه تنها از خواسته شدن توسط کارفرما مطمئن می شوید، بلکه علاقه ی خودتان به شرکت مقصد نیز روشن می شود.
نتیجه گیری
در نهایت به مرزها و انتظارات خود توجه کرده اما انعطاف نیز داشته باشید.
البته پاسخ منفی دادن به این درخواست، در شرکتی که علاقه ی خاصی به آن ندارید، آسان است. اما وقتی پای شغل رویایی در میان باشد، تصمیم گیری دشوار می شود.
قدم مهم تر، پس از قبول دوره ی آزمایشی است. در این مرحله اصلا جای کوتاهی نیست و باید پروژه را به بهترین نحو انجام دهید. این کار می تواند ضعف های جلسه ی مصاحبه یا رزومه ی کم رونق شما را جبران کند.
اگر علاقه ای به انجام پروژه ی آزمایشی ندارید، شاید شغل و کارفرمای مورد نظر برای شما جذاب نبوده و انتخاب اشتباهی باشد.
